เนื่องในวันที่ระลึกคุรุปัทมสมภพ ซึ่งเป็นวันครบรอบวันประสูติของท่านคุรุปัทมสมภพ ข้าพเจ้าอยากจะแบ่งปันบางประโยคจากราชาสมาธิสูตร
ราชาสมาธิสูตรนั้น เป็นตำราอันเป็นรากฐานของคำสอนในพระสูตรมหามุทราทั้งหมด ซึ่งมีพระพุทธเจ้าศากยมุนีเป็นผู้สอนโดยตรง พระสูตรนี้*ให้อรรถาธิบายโดยพิสดารไว้ (*ส่วนหนึ่งจาก จันทรประทีปสมาธิสูตร ซึ่ง พระพุทธ ทรงตรัสกับ จันทรประภา กุมาระภูต)
ในบทแรก พระพุทธเจ้าทรงมีอรรถาธิบายว่า
พระพุทธเจ้าทรงตรัสแสดงว่า“ดูกร กุมาร หากพระโพธิสัตว์มหาสัตว์มีธรรมข้อนี้ พระโพธิสัตว์มหาสัตว์นั้นจักบรรลุถึงการตรัสรู้ในฉับพลัน ธรรมะข้อนั้นคืออะไร? พระโพธิสัตว์มหาสัตว์นั้นพึงมีจิตกรุณาอันปราศจากโทสะและอคติต่อสรรพสัตว์ทั้งหลาย”
“ดูกร กุมาร พระโพธิสัตว์มหาสัตว์ใดมีจิตกรุณาอันปราศจากโทสะและอคติต่อสรรพสัตว์ทั้งหลาย พระโพธิสัตว์มหาสัตว์นั้นจักบรรลุถึงภราภวสมาธิอันเห็นสภาวะอันเท่าเทียมกันของธรรมทั้งปวง”
“ดูกร กุมาร ภราภวสมาธิอันเห็นสภาวะอันเท่าเทียมกันของธรรมทั้งปวงนั้นคืออะไร คือ ทางแห่งปัญญาของพระพุทธเจ้าทั้งปวง เป็นมุทราแห่งธรรมทั้งปวง เป็นปัญญาแห่งการตรัสรู้”
"เมื่อไม่มีความยึดมั่น จึงปราศจากโทสะ นี่คือบาทฐานแห่งปัญญา มิใช่โมหะ นี่คือหนทางแห่งการเกิดปัญญาและการสิ้นไปแห่งอวิชชา ผู้ปฏิบัติเพื่อความหลุดพ้นพึงเห็นเช่นนี้...นี้คือพรจากพระพุทธเจ้าทั้งหลาย"
สิ่งที่เราจะขาดไม่ได้เลยคืออุเบกขา ถ้าเรามองไปที่จิตของเราอย่างซื่อตรง พวกเราจะเห็นว่า เรามีทั้งความชอบและไม่ชอบ การแบ่งแยก และการตัดสินผู้อื่น การที่เรามีจิตที่แบ่งแยก เราจึงมีอคติ ทำให้สมาธิที่แท้จริงไม่อาจเกิดขึ้นได้ เพราะใจของเรายังมีความชอบและไม่ชอบอยู่จึงทำให้เกิดอุปสรรคมากมายต่อสมาธิ
ดังนั้น ถ้าเราต้องการพัฒนาสมาธิ เราจึงควรฝึกฝนการมองสรรพสัตว์ทั้งหลายให้เท่าเทียมกันและลดการแบ่งแยก นอกจากนี้ พระพุทธเจ้ายังทรงอธิบายว่า เราจะต้องมีความกรุณา คือ การปรารถนาที่จะช่วยให้ผู้อื่นได้รับประโยชน์ มีความสุขกายสบายใจ และอุเบกขา ห็นสรรพสัตว์ทั้งปวงเท่าเทียมกัน ถ้าเราสามารถฝึกฝนสภาวะจิตแบบนี้ได้ คือ มีความกรุณาปราศจากโทสะและอคติ พวกเราทั้งหลายที่เป็นพุทธภูมิ ก็จะได้คุณสมบัติที่เพียบพร้อมแก่การตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า
โดยแท้จริงแล้ว โพธิจิต หรือจิตแห่งการตรัสรู้ ตามที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงไว้ในราชาสมาธิสูตรนั้น เราควรน้อมนำมาเป็นปณิธานและทัศนะ ถ้าเราขาดปณิธานความตั้งใจ สมาธิก็ไม่อาจเกิดขึ้นได้
โปรดพิจารณาความหมายและพึงระลึกถึงหัวข้อธรรมนี้
ด้วยความปรารถนาดีต่อทุกท่าน
จับกน พักชก รินโปเช